Warmte zal altijd gaan stromen van een warm object naar een koud object. Zo zal er warmte van een binnenklimaat naar buiten willen stromen als daar de temperatuur lager is. Om dit warmteverlies te verkleinen, is het nodig om te isoleren.
Er zijn twee soorten isolatie, te weten damp-open (steenwol, cellulose, etc) en damp-dichte (polystyreen, PUR etc.) isolatie.
Vocht
Een m3 lucht van een hogere temperatuur kan meer vocht bevatten dan eenzelfde hoeveelheid lucht van een lagere temperatuur. De lucht in huis bevat meestal redelijk veel vocht, niet in de laatste plaats veroorzaakt door de bewoners . De temperatuurverschillen tussen binnen en buiten zijn groot, vooral in de wintertijd. Het vocht verplaatst zich met de stromende lucht mee en condenseert indien mogelijk willen op plaatsen waar het koud genoeg is. Wat we zeker willen voorkomen is dat vocht condenseert in de isolatie, want hierdoor gaat de isolerende werking naar beneden, en kan de isolatie beschimmelen. Daarom moet damp-open isolatie altijd aan de binnenzijde van de isolatie altijd een damp-dichte laag voorzien worden.
Dak isoleren
Bij een pannendak met een beschoten kap is heel goed van binnen uit te isoleren, het is daarbij niet onverstandig om tussen het isolatiemateriaal en het hout van het dakbeschot een luchtspouw te houden van bv een cm of 2, die zwak geventileerd is door middel van gaten welke afgedekt worden met fijnmazig stalen gaas of roostertjes tegen ongedierte. Eigenlijk hetzelfde principe als bij een geisoleerde spouwmuur.
Bij platte daken zit het isolatiemateriaal het beste aan de buitenzijde van het dak. De opbouw is dan van binnen naar buiten: balklaag, underlayment of planken, dampwerende laag, isolatiemateriaal, bitumen afwerking. Van binnen isoleren van een plat dak wordt afgeraden ivm kans op rotting van het dakbeschot.
Voor beide typen daken geldt: Op momenten dat je dakbeschot of underlayment platen gaat opsluiten tussen twee dampwerende lagen is de kans op schimmelvorming of rotting op termijn zeer groot. Je krijgt een dampwerende laag nooit dicht genoeg om vochttransport volledig uit te sluiten.
Bij een goed gemaakt pannendak hoeft er geen dampremmende laag onder de pannen aangebracht te worden, dat wordt soms wel gedaan wanneer de dakhelling niet voldoende is voor het type pan wat gebruikt is.(pannen hebben een bepaalde dakhelling nodig om bij hevige regenval voldoende water af te voeren.) Wanneer er bij stevige wind water of stuifsneeuw onder de pannen wordt geblazen zal het dakbeschot soms wat nat worden. Dat droogt vanzelf weer en kan geen kwaad.
Zeker kan het ook voorkomen dat in de zomer er meer vocht in de buitenlucht zit en minder vocht in de lucht in huis, waarbij de temperatuur in huis ook lager is dan buiten. Er kan dan vochttransport ontstaan van buiten naar binnen. De temperatuurverschillen tussen binnen en buiten zijn dan echter kleiner dan in de wintertijd, die hoeveelheid vocht is te verwaarlozen en zal door de goede ventilatie aan de koude zijde van het isolatiemateriaal binnen de kortste keren weer verdwenen zijn.